Logistika – bu harytlary öndürilen nokadyndan ahryky sarp edijilere çenli netijeli daşamak we saklamak hem-de olary meýilnamalaşdyrmak boýunça işleri öz içine alýar. Logistikanyň maksady müşderileriň talaplaryny öz wagtynda hem-de ýokary hilli kanagatlandyrmak bolup durýar.

Harytlary dürli ulag görnüşleri bilen multimodal daşamagyň ulanylmagy çykdajylary azaltmaga we hyzmat derejesini ýokarlandyrmaga ýardam edýär. Şeýlelikde, eýýäm, ýolda bolan (alnyp barylýan) ýük gysga wagtyň dowamynda eltilmeli bolsa, iň ýakyn portdaky gämiden aýrylyp, howa ýa-da demir ýol ulaglaryna geçirilip bilner. Ýükleriň ähli görnüşleri şeýle-de, azyk önümlerine çenli islendik harydyň daşalmagyna mümkinçilik berýän giň göwrümli 20 we 40-futlyk konteýnerlerde deňiz üsti daşama işini amala aşyrylýar . Bularyň içinde suwuklyklar, ürgün maddalar, gurluşyk materiallary, önümçilik enjamlary, tiz zaýalanýan ýükler we başga köp zat daşalýar. Zerur bolanda, konteýneriň içinde kesgitli temperaturany üpjün edilip bolýar. Deňiz üsti konteýnerlerde ýük daşamagyň artykmaçlygy şulardyr:

Ýükleriň zaýalanmaga ýokary derejede goraglylygy;

Ýükleri we harytlary ygally howadan goramak mümkinçiligi;

Portda ýükleme-düşürme işlerini alyp barmagyň rahatlygy;

Ýükleriň ýanlyk resminamalarynyň ykjam ýöredilmegi;

Konteýnerleri ýük gämilerinden demirýol wagonlaryna we ýük awtoulaglara geçirme mümkinçiligi – muňa deňiz üsti multimodal daşama diýilýär. Ulag ulgamynyň netijeli dolandyrylyşy, bölek-satuw ýerleriniň we müşderileriň arasynda harytlary ýola goýmaklygy guramak hem-de ulag ulgamyny meýilleşdirmek, ony optimallaşdyrmak logistikanyň esasy wezipesi bolup durýar.

Gazagystan Respublikasynda iş saparynda bolýan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türki Döwletleriň Guramasynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. Gurbanguly Berdimuhamedowyň sammitdäki çykyşy Türkmenistanyň bu guramanyň çägindäki özara gatnaşyklarda ileri tutýan ugurlaryny öz içine aldy. Gurbanguly Berdimuhamedow sammitde eden çykyşynda bu ýokary derejeli duşuşygyň ýurtlarymyzyň arasyndaky syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň has-da ösmegine we bu babatda täze wezipeleri kesgitlemäge ýardam berjekdigine ynam bildirip, Türkmenistanyň Türki Döwletleriň Guramasynyň çägindäki hyzmatdaşlykda ileri tutýan ugurlary barada durup geçdi. Nursoltanda geçirilen Türki Döwletleriň Guramasynyň (TDG) 10-njy ýubileý sammitde eden çykyşynda TDG-niň ýurtlaryna Türkmenistanyň logistika we üpjünçilik ulgamynyň mümkinçliklerini ulanmagy teklip etdi.

«Häzirki ählumumy durnuksyzlyk ýagdaýynda döwletlerimiziň arasynda we olaryň çäklerinden daşarda giňden ýaýran hem-de döwrebap ulag-üstaşyr we logistika ulgamyny döretmek wezipesi baş meseleleriň biri bolup durýar» diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň belleýşi ýaly, bu ugurda Türkmenistan soňky ýyllarda Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän birnäçe iri üpjünçilik ulgamynyň taslamalaryny öňe sürdi we olara Türki Döwletleriň Guramasyna girýän ýurtlar hem işjeň gatnaşýarlar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri 2017-nji ýylda Aşgabatda gol çekilen degişli ylalaşyga laýyklykda, Owganystan – Türkmenistan – Azerbaýjan – Gruziýa – Türkiýe ugry boýunça ulag geçelgesi döredilendigini we häzirki wagtda bu ulag ýoluny doly güýjünde işe girizmek babatda tagalla edilýändigini ýatlatdy.

Halk Maslahatynyň Başlygynyň aýdyşy ýaly, häzirki döwürde Gyrgyzystan – Özbegistan – Türkmenistan ugry boýunça Hazar deňzine çykjak, soňra bolsa, Azerbaýjana we Türkiýä uzaljak ulag geçelgesini döretmek babatda hem işler alnyp barylýar.   Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, türki döwletleriň gatnaşmagynda döredilýän transhazar ulag geçelgeleriniň zerurlygyny we netijeliligini aýdyň görkezýär. «Şunuň bilen baglylykda, ulag-üstaşyr gatnawlaryny işjeňleşdirmek üçin Türkmenistanyň logistika we üpjünçilik ulgamynyň mümkinçliklerini ulanmagy teklip edýärin» diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýratyn belledi.

Aýsyluw Atagurbanowa

mugallym