dohom@sanly.tm
Türkmenbaşy şäheriniň D.Azady köçesiniň 75-nji jaýy
Ulag logistikasynyň nädip netijeliligini artyrmaly?

Islendik döwrebap kärhananyň işinde awtomatlaşdyryş barha möhüm bolup durýar. Bu logistika hem  doly degişlidir. Awtomatlaşdyryş, üpjünçilik zynjyryny dolandyrmak, ammar we eltip bermek bilen baglanyşykly çylşyrymly meseleleriň köpüsini tertipleşdirýär we aňsatlaşdyrýar, netijeliligi we müşderi hyzmatyny ýokarlandyrmak bilen önüm öndürýän kärhanalara çykdajylary azaltmaga mümkinçilik berýär.Bu makalada logistika proseslerini awtomatlaşdyrmagyň peýdalary, şeýle hem haýsy görnüşleriň awtomatlaşdyrylyp bilinjekdigi barada söhbet ederis. Mundan başga-da, onlaýn söwda nokatlarynyň ulag logistikasynyň nädip netijeliligini artyrmalydygyny seljereris.

Logistikany dolandyrmagy awtomatlaşdyrmagyň peýdalary örän köp. Logistika dolandyryş meselelerini ýerine ýetirmek üçin zerur zähmet güýjüni azaltmak bilen her bir işiň zähmet çykdajylaryny hem azaltmaga kömek edýär.Takyklygy ýokarlandyrýar we iş prosesinde adam faktoryny ýok etmek bilen gowşuryş wagtyny çaltlaşdyrýar. Iberişleri yzarlaýar we sargytlaryň we beýleki içerki we daşarky logistika amallarynyň öz wagtynda iberilmegini üpjün edýär.

Awtomatlaşdyrylan ulgamlar müşderilere hakyky (real) wagt sargyt maglumatlary berip biler we iberişleri yzarlamagy aňsatlaşdyryp biler. Bu,  müşderileriň ynamyny ýokarlandyrmaga kömek edýär, sebäbi sargytlarynyň netijeli we takyk işlenýändigini bilýärler. Bu işe gatnaşýan ähli gyzyklanýan taraplar üçin üpjün edijilerden başlap müşderilere çenli üpjünçilik zynjyrynyň has gowy görünmegini üpjün etmek üçin awtomatlaşdyryş ulanylyp bilner, şeýle-de kompaniýalara kynçylyk ýüze çykmazdan ozal ýüze çykyp biljek päsgelçilikleri kesgitlemäge mümkinçilik berýär.

Işgärleri gereksiz resminamalary bilen meşgullanmaklykdan azat edip, kompaniýanyň resminama akymyny standartlaşdyrmaga we birleşdirmäge mümkinçilik berýär. Umuman aýdanyňda, häzirki zaman logistika prosesleri barada aýdylanda çykdajylary azaltmakdan başlap, müşderi hyzmatyny gowulaşdyrmak, bazarynda bäsdeşlik etmek isleýän kärhanalar üçin täsirli gural bolmak meselesinde awtomatlaşdyrmagyň ägirt uly potensialynyň bardygyna şek şübhe ýokdur. Haýsy logistika amallary awtomatlaşdyrylyp bilner?.

Döwrebap tehnologiýalar islendik logistika amalyny diýen ýaly awtomatlaşdyrmaga mümkinçilik berýär:

Meýilnamalaşdyrmak: Meýilnamalaşdyryş gurallary, gowşuryş tertibi, müşderiniň isleg görnüşleri we inwentar derejeleri ýaly maglumatlara esaslanyp has işewür karar bermäge mümkinçilik berýär.

Gözegçilik: Awtomatlaşdyrylan yzarlaýyş ulgamlary kärhanalara hakyky wagtda iberişlere gözegçilik etmäge mümkinçilik berýär.

Öwreniş dolandyryşy: Kompaniýalar köp ammarlarda ýa-da haryt jemlenýän punktlarda  inwentar derejesini yzarlamak üçin ulgamlary ulanyp bilerler.

Sargytlary ýerine ýetirmek: Awtomatiki sargyt ýerine ýetiriş ulgamlary müşderilere has uly logistika bölümi bolmasa-da, has az zähmet bilen sargytlary çalt bermäge mümkinçilik berýär .

Hasaplaşyk we hasap-faktura: Takyk hasap-fakturalary çalt amala aşyrmak prosesini ýönekeýleşdirmäge kömek edýär

Müşderi hyzmaty: Adaty iş amallaryny awtomatlaşdyrmak, e-poçta ýa-da chatbot goldawy arkaly müşderileriň soraglaryna has çalt jogap bermäge mümkinçilik berýär

Eltip bermek hyzmatyny dolandyrmak: satyjynyň logistika tygşytlamagy sebäpli harytlar has çalt geler we sargytlaryň satyn alynmagy artar, gowşuryş hyzmatlarynyň arasynda sargytlary paýlamak üçin iň amatly ulgamy guramak ukyby artar.

A. Atagurbanowa

Türkmenbaşy şäherindäki deňizçilik orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy

Beýleki makalalar

Ähli makalalar
Card image cap
Mar 12 2025
Köýtendag –tebigy we landşaft dürlüliginiň täsin sebiti

Köýtendag Türkmenistanyň günorta-gündogarynda ýerleşen tebigaty diýseň özboluşly sebitdir. Köýtendagyň tebigatyna bu ýerde ýaýran köp sanly ösümlik we haýwan görnüşleriniň ýüzlerçesi hem-de dik jülgeleri, täsin dag gowaklary we ýerasty karstkölleri, gadymy dinozawrlaryň belent tekizlgi gaýtalanmajak özboluşly gözellik berýär. Tebigat bun sebitiň mysalynda tapylgysyz gymmatlyklary müňýllyklaryň dowamynda döredipdir we asyrlardan asyrlara ýetirip gelipdir.
     Köýtendag sebitiniň çäkleri sebitleýin döwülmeler bilen ugurdaş uzalyp, sebitiň morfostruktura taýdan aýratynlaşmagyny şertlendirip, ylmy edebiýatda Gowurdak-Köýtendag ady bilen bellidir. Meýdany uly bolmasa-da , relýefiň çürt-kesik tapawutlylygy, ýagny, iň beýik ýeri deňiz derejesinden 3137m-den (Türkmenbaşy dagy) 238m-e çenli (Amyderýanyň suwunyň derejesi) üýtgeýär hem-de tebigy şertleriniň we baýlyklarynyň köp dürlüligi bilen häsiýetlenýär. Bu sebit onuň mineral-çig mal, ýer, sagaldyş we dynç alyş baýlyklaryny özleşdirmegiň giň mümkinçiliklerine eýedir. Sebitiň geologik gurluşyny kemala getirmäge genezisi, düzümi we ýaşy boýunça  dürli geologik çökündiler gatnaşýarlar.
      Bu ýerde ýokary ýura, hek, paleogen, neogen, çetwertik we häzirki zaman çökündileri giň ýaýrandyr.Köýetnadg gerşiniň günbatar ýapgydy,şeýle hem Gowyrdak we tübegatan dag bölekleri ýokary ýura çökündilerinden düzülendir. Hek döwrüniň jynslary sebitiň merkezi böleginiň  pes daglyklaryny, paleogen we neogen çökündileri esasan, onuň  günbatar bölegindäki plato şekili pes daglyklaryny örtýär. Çertertik çökündileri sebitiň günbatar we günorta böleklerinde giň ýaýrap, giň dagöni düzlüklerini  düzýär.
     Köýtendagyň  ösümlik örtügi dag eteginde otluk fitosenozlar, ondan ýokarda zerawşan arçasynyň agdyklyk edýän güýçli zaýalanan agaç- gyrymsy agaç ösümlikleriiň guşaklygy bilen häsiýetlenýär. Daglaryň iň ýokardaky belent böleginde tikenli ýassyk seklli ýarym gyrymsylar agdyklyk edýärler. Sebitiňb wekilleri agdyklyk edýarler.
     Ozallar Köýtendagda esasan zerewşan arçasyndan düzülen arça tokaýlarynyň giň meýdanlary duş gelýärdi, häzir olaryň meýdany örän azalypdyr. Goraghananyň  çäklerinde olar bölejik tokaýlar görnüşinde saklanyp galypdyr. Bu ýerde 1986-njy ýylda meýdany 27139 gektar bolan Köýtendag döwlet goraghanasynyň döredilmegi Köýtendagyň tutuş tebigy toplumyny we oňa ýanyşyk ýerleri goramak, zaýalanan ekoulgamlary dikeltmegiň ylmy esaskarynty işläp düzmek we burma şahly umgany gorap saklamagyň zerurlygy bilen baglydyr.
    Bu görnüş örän seýrek bolup Tebigaty goramagayň halkara birleşiginiň (TGHG0 Gyzyl sanawyna hem girizilendir.Toprak-ösümlik örtüginiň häsiýetleriniň içki guşaklyk tapawutlary boýunça 12 sany beýiklik zolaklary bölünýärler: oazis, ösümlikleri, çöl-efemer, ýarymçöl-efemeroid, ýärymçöl-gurak sähra , iri otly-sähra, tokaý, tokaýçemen- sähra, subalp çemen we alpçemen 9bölekleýin häsiýetde duş gelýär.) Merkezi Aziýa fiziki-geografik taýdan etraplara bölünende bu sebitiň çäkleri Merkezi Aziýa daglyk ýurdunyň Günorta- Günbatar Pamir-Alaý oblastynyň ýGissar-Pamiröňi prowinsiýasyna fiziki-geografik etrap derejesinde girýär.
    Gowurdak-Köýtenag etrabynyň landşaft düzümindäki uly tapawutlar onuň çäklerinde has pes derejedäki taksonomik birlikleri – kiçi etraplary bölmäge mümkinçilik berýär.  Jemi 7 sany kiçi etraplara bölündi: Köýtendag-ortadaglyk, Gowurdak-týubegetan pes daglyk, Köýtenderýä- daglyk – jülgelik, Kansaý- ýakasy deltaly- takyrlyk, Amyderýa ýakasy dagöni- ýapgytly düzlük – çulbaly, Amyderýanyň  jülgeli – terrasaly kiçi etraplary bölünendir.