dohom@sanly.tm
Türkmenbaşy şäheriniň D.Azady köçesiniň 75-nji jaýy
Ylymly ýaşlar – ösüşleriň başlangyjy

Berkarar döwletimiziň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz tarapyndan öňde goýlan strategik durmuş-ykdysady meseleleri çözmekde Türkmenistan Watanymyz ösen ylmy tehnologiýalary ulanmak bilen barha öňe barýar. Her bir ýurduň ösüş depginleri ýaş nesilleriň ukyp-başarnyklaryna bagly bolýar. Haýsy bir döwletde bu mümkinçilikler giň gerime eýe bolsa, ýaş nesillerde ylymlar dünýäsine içgin aralaşmak, tehnologiýalardan ýeterlik derejede baş çykarmak, ylmy kämilligini ösdürmek islegi artýar. Ösüşlere beslenýän ýurdumyzda watansöýüji, ukyp-başarnykly, beden taýdan sagdyn hem-de terbiýeli ýaş nesilleri kemala getirmek hormatly Prezidentimiz tarapyndan anyk kesgitlenen Türkmenistanyň ösüşiniň strategik wezipeleriniň biridir.

Türkmenistanda ýaşlar syýasatynyň ata-babalarymyzdan gelýän asylly ýörelgeleri bilen hem-de häzirki zaman jemgyýetçilik talaplaryna laýyklykda mynasyp durmuşa geçirilmegi, ýaşlaryň ähli babatda döwlet durmuşunda uly ornunyň bolmagy aýratyn many-mazmuna eýedir. Bu babatda hormatly Gahryman Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, türkmen ýaşlarynyň giň gözýetimli, ösen tehnologiýalardan baş çykarýan hünärmenleriň nesilini kemala getirmegi alnyp barylýan işleriň esasy maksady bolup durýar. Şu nukdaýnazardan ýurduň milli ykdysadyýetiniň ähli ulgamlarynda, şol sanda ulag we kommunikasiýa ulgamynda we beýleki pudaklaýyn ugurlarda zehinli, başarnykly ýaşlaryň zähmet çekmeginiň ileri tutulýan işleriniň hatarynda durýandygyny bellemek bolar.

Häzirki döwürde türkmen ýaşlarynyň dünýä ýurtlarynyň ýaşlary bilen özara gatnaşygyny ösdürmek babatda hem uly mümkinçilikler döredilýär. Bu ugurda “Türkmenistanyň ýaşlarynyň halkara hyzmatdaşlygynyň 2023-2030-njy ýyllar üçin Strategiýasy” nurana geljegi gurmagyň bähbidine beýleki ýurtlaryň ýaşlary bilen gatnaşyklary pugtalandyrmagy maksat edinýär. Bu gatnaşyklar Türkmenbaşy şäherindäki Deňizçilik orta hünär okuw mekdebinde bilim alýan talyp ýaşlaryň arasynda hem dürli mümkinçilikler bilen berkidilýär. Esasan-da goňşy hazarýaka ýurtlarynda ýerleşýän dürli deňizçilik bilimlerini berýän okuw mekdepleriniň talyp ýaşlary, mugallym-professorlary bilen ylmy-okuw maslahatlary yzygiderli alnyp barylýar. Şeýle hem okuw maslahatlarynyň dowamynda ylmyň ýeten derejeleri okuw mekdeplerinde okadylýan degişli hünärler bilen baglanyşykly ara alynyp maslahatlaşylýar.

Häzirki döwürde tehnoligiki prossesleri awtomatlaşdyrmak dünýä ýüzündäki döwletleriň ählisiniň önümçiliginde möhüm ugurlaryň biri bolup durýar. Pudaklaryň köpüsinde adamyň wezipesi diňe awtomatiki kontrollerleriň işine gözegçilik edip durmak bolup durýar. Adamyň funksiýasy diňe bir fiziki taýdan däl-de, eýsem intellektual taýdan hem ýuwaş-ýuwaşdan tehnikalaryň üstüne ýüklenilýär. Sebäbi häzirkizaman tehnikalary tehnologiki siklleri özbasdak ýerine ýetirip we iş sikliniň gidişine gözegçilik hem edip bilýärler. Tehnologiki prosesleri awtomatlaşdyrmak-adamyň mehanizmleri we maşynlary dolandyrmaga sarp edilýän fiziki zähmetini bu dolandyryşy üpjün edýän ýörite gurluşlaryň işi bilen çalşyrmakdyr. Soňky wagtlarda önümçilik proseslerini awtomatlaşdyrmak tehniki profresiň esasy ugurlarynyň biri bolup çykyş edýär.

Okamaga, öwrenmäge ähli şertleriň döredilmegi ýaşlarda eziz Watanymyza, Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza, mähriban halkymyza bolan söýgini has-da artdyrýar.

Goý, döwletli döwranymyzda ýaşlar barada atalyk aladasyny edýän Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň janlary sag, ömürleri uzak bolsun!

Taýýarlan: Mugallym Tagantuwakow Kelte

Beýleki makalalar

Ähli makalalar
Card image cap
Few 12 2025
Bilim işinde sanly bilim ulgamynyň mümkinçilikleri.

Ýurdumyzyň durnukly ösmeginiň, Watanymyzyň barha kuwwatlanmagynyň hatyrasyna ýaşlaryň gurujy, dörediji, oýlap tapyjy, ösen aň-düşünjeli intellektual derejesini kemala getirmek häzirki döwrüň möhüm aýratynlygydyr diýip aýtdy. Bu aýratynlyk ykdysadyýetiň ähli ugurlary bilen bilelikde, onuň ösmeginde esasy hyzmaty ýerine ýetirýän bilim ulgamynyň bazar gatnaşyklary şertlerinde dünýä ülňülerine laýyk döwrebaplaşdyrylmagy bilen şertlendirilýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzyň bilim ulgamyna sanly serişdeleriň ornaşdyrylmagy, döwrebap bilim portalynyň herekete girizilmegi bilim işgärleriniň mümkinçiliklerini üzül-kesil artdyrdy. Ýurdumyzda sanly ulgamy ösdürmegiň maksatlarynyň bilim edaralarynyň işiniň kämilleşdirilmegine gönükdirilmeginiň, olaryň ýokary hilli elektron maglumatlar bilen üpjün edilmeginiň, täze tehnologiýalardan peýdalanylmagynyň, bilim berlişiniň hiliniň talap edilýän derejesine ýetirilmeginiň esaslary 2017-nji ýylda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan “Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy” arkaly dolandyrylýar. Bu Konsepsiýa ýurdumyzda (kesgitlenen ugur boýunça) maglumat – bilim gurşawyny döretmäge hem-de bilim bermegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron maglumatlary bilen üpjün etmäge, berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmaga we kämilleşdirmäge gönükdirilendir. Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň esasy maksady ýurdumyzyň innowasion ösüşine laýyklykda bilim bermegiň ähli basgançaklarynda okatmagyň maksatnamalaryny ýokary hilli elektron maglumatlar bilen üpjün etmek hem-de uzak aralykdan bilim bermek arkaly bilim ulgamyny kämilleşdirmekden ybaratdyr. Konsepsiýa – bu eziz Watanymyzy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmäge, işewür we maýa goýum işjeňligine, döwlet dolandyrylyşynyň öňdebaryjy usullarynyň ornaşdyrylmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga ýardam eder. Konsepsiýada göz öňünde tutulýan esasy wezipeler: - sanly bilim ulgamynyň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny ösdürmek; - bilim edaralaryň tehnologiki ulgamyny ösdürmek hem-de bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynda okaýanlar‚ mugallymçylyk işgärler üçin sanly bilm gorlarynyň üpjünçiligini ýokarlandyrmak; - ýokary hilli bilim gorlarynyň we hyzmatlarynyň elýeterliligini üpjün etmek hem-de bilim bermegiň dowamynda sanly bilim serişdelerini, şol sanda elektron okuw kitaplaryny we gollanmalary ulanmak; - uzak aralykdan bilim tehnologiýalaryny ulanmak; - maglumat we telekommunikasiýa tehnologiýalary ösdürmegiň esasynda bilimiň hilini ýokarlandyrmak; - elektron bilim ulgamynda işgärleri taýýarlamak. Häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ulanylmagy arkaly okaýanlarda bilimleri almaga, üznüksiz özbaşdak bilim almaga höweslenmäni ösdürmek. Häzirki zaman jemgyýet soňky onýyllykda maglumat jemgyýetine öwrülip, ýokary depginde hereketli häsiýete eýe bolýar. Bu bolsa maglumatlara we hyzmatlara elýeterliligiň ulanyjylar üçin, olaryň nirede we haçan bolýandygyna garamazdan, hemişelik esasda üpjün edilýändigini aňladýar. Şeýle hereketliligi üpjün etmek üçin kompýuter enjamlarynyň täze görnüşleri (smartfonlar, planşetler we ş.m.), şeýle hem maglumat gorlary we hyzmatlary bilen işleşmegiň täze tehnologiýalary (“bulutlaýyn” tehnologiýalar) peýda boldy. Mekdep okuwçysy, talyp üçin bilim edaralarynda hem, öýde hem, olar ýoldaka hem elektron bilim gorlary we hyzmatlar elýeterli bolmalydyr. Bu ýagdaý bilim işine gatnaşýanlaryň beýlekilerine-de – ata-enelere, mugallymçylyk işgärlere, bilim ulgamynyň dürli derejeleriniň ýolbaşçylaryna-da degişlidir. Bilim gurşawynyň her bir gatnaşyjysynyň hereketliligi täze maglumat jemgyýetinde sanly bilimiň esasyny düzer. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde gurlup, ulanylmaga berilýän täze, döwrebap bilim ojaklarynyň häzirki zaman ösen innowasion tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylmagy hem sanly bilim ulgamynyň durmuşa geçirilýändigini görkezýär. Ýurdumyzyň okuw mekdeplerinde «Sanly bilim ulgamy» atly portal taslamasynyň ýola goýulmagy, bilim ojaklarynda teleköpri arkaly guralýan okuw sapaklary, internet bäsleşikleri berilýän bilimiň hilini ýokarlandyrmakda, okatmagyň usullaryny kämilleşdirmekde we öňdebaryjy tejribelerden peýdalanmakda ägirt uly ähmiýete eýedir.