dohom@sanly.tm
Türkmenbaşy şäheriniň D.Azady köçesiniň 75-nji jaýy
Bilim işinde sanly bilim ulgamynyň mümkinçilikleri.

Ýurdumyzyň durnukly ösmeginiň, Watanymyzyň barha kuwwatlanmagynyň hatyrasyna ýaşlaryň gurujy, dörediji, oýlap tapyjy, ösen aň-düşünjeli intellektual derejesini kemala getirmek häzirki döwrüň möhüm aýratynlygydyr diýip aýtdy. Bu aýratynlyk ykdysadyýetiň ähli ugurlary bilen bilelikde, onuň ösmeginde esasy hyzmaty ýerine ýetirýän bilim ulgamynyň bazar gatnaşyklary şertlerinde dünýä ülňülerine laýyk döwrebaplaşdyrylmagy bilen şertlendirilýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzyň bilim ulgamyna sanly serişdeleriň ornaşdyrylmagy, döwrebap bilim portalynyň herekete girizilmegi bilim işgärleriniň mümkinçiliklerini üzül-kesil artdyrdy. Ýurdumyzda sanly ulgamy ösdürmegiň maksatlarynyň bilim edaralarynyň işiniň kämilleşdirilmegine gönükdirilmeginiň, olaryň ýokary hilli elektron maglumatlar bilen üpjün edilmeginiň, täze tehnologiýalardan peýdalanylmagynyň, bilim berlişiniň hiliniň talap edilýän derejesine ýetirilmeginiň esaslary 2017-nji ýylda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan “Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy” arkaly dolandyrylýar. Bu Konsepsiýa ýurdumyzda (kesgitlenen ugur boýunça) maglumat – bilim gurşawyny döretmäge hem-de bilim bermegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron maglumatlary bilen üpjün etmäge, berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmaga we kämilleşdirmäge gönükdirilendir. Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň esasy maksady ýurdumyzyň innowasion ösüşine laýyklykda bilim bermegiň ähli basgançaklarynda okatmagyň maksatnamalaryny ýokary hilli elektron maglumatlar bilen üpjün etmek hem-de uzak aralykdan bilim bermek arkaly bilim ulgamyny kämilleşdirmekden ybaratdyr. Konsepsiýa – bu eziz Watanymyzy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmäge, işewür we maýa goýum işjeňligine, döwlet dolandyrylyşynyň öňdebaryjy usullarynyň ornaşdyrylmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga ýardam eder. Konsepsiýada göz öňünde tutulýan esasy wezipeler: - sanly bilim ulgamynyň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny ösdürmek; - bilim edaralaryň tehnologiki ulgamyny ösdürmek hem-de bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynda okaýanlar‚ mugallymçylyk işgärler üçin sanly bilm gorlarynyň üpjünçiligini ýokarlandyrmak; - ýokary hilli bilim gorlarynyň we hyzmatlarynyň elýeterliligini üpjün etmek hem-de bilim bermegiň dowamynda sanly bilim serişdelerini, şol sanda elektron okuw kitaplaryny we gollanmalary ulanmak; - uzak aralykdan bilim tehnologiýalaryny ulanmak; - maglumat we telekommunikasiýa tehnologiýalary ösdürmegiň esasynda bilimiň hilini ýokarlandyrmak; - elektron bilim ulgamynda işgärleri taýýarlamak. Häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ulanylmagy arkaly okaýanlarda bilimleri almaga, üznüksiz özbaşdak bilim almaga höweslenmäni ösdürmek. Häzirki zaman jemgyýet soňky onýyllykda maglumat jemgyýetine öwrülip, ýokary depginde hereketli häsiýete eýe bolýar. Bu bolsa maglumatlara we hyzmatlara elýeterliligiň ulanyjylar üçin, olaryň nirede we haçan bolýandygyna garamazdan, hemişelik esasda üpjün edilýändigini aňladýar. Şeýle hereketliligi üpjün etmek üçin kompýuter enjamlarynyň täze görnüşleri (smartfonlar, planşetler we ş.m.), şeýle hem maglumat gorlary we hyzmatlary bilen işleşmegiň täze tehnologiýalary (“bulutlaýyn” tehnologiýalar) peýda boldy. Mekdep okuwçysy, talyp üçin bilim edaralarynda hem, öýde hem, olar ýoldaka hem elektron bilim gorlary we hyzmatlar elýeterli bolmalydyr. Bu ýagdaý bilim işine gatnaşýanlaryň beýlekilerine-de – ata-enelere, mugallymçylyk işgärlere, bilim ulgamynyň dürli derejeleriniň ýolbaşçylaryna-da degişlidir. Bilim gurşawynyň her bir gatnaşyjysynyň hereketliligi täze maglumat jemgyýetinde sanly bilimiň esasyny düzer. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde gurlup, ulanylmaga berilýän täze, döwrebap bilim ojaklarynyň häzirki zaman ösen innowasion tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylmagy hem sanly bilim ulgamynyň durmuşa geçirilýändigini görkezýär. Ýurdumyzyň okuw mekdeplerinde «Sanly bilim ulgamy» atly portal taslamasynyň ýola goýulmagy, bilim ojaklarynda teleköpri arkaly guralýan okuw sapaklary, internet bäsleşikleri berilýän bilimiň hilini ýokarlandyrmakda, okatmagyň usullaryny kämilleşdirmekde we öňdebaryjy tejribelerden peýdalanmakda ägirt uly ähmiýete eýedir.

Mälim bolşy ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzda «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» üstünlikli durmuşa ornaşdyrylýar. Bu Konsepsiýa ýurdumyzda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň maksadyny, wezipelerini we esasy ugurlaryny kesgitleýär. Konsepsiýany durmuşa geçirmegiň birinji tapgyrynda meýilleşdirilen çäreler boýunça bilim ojaklarynda sanly tehnologiýalaryň, ýokary tizlikli internet ulgamynyň giňden ornaşdyrylmagy netijesinde, ýurdumyzyň orta hünär we ýokary okuw mekdepleriniň arasynda teleköpri arkaly okuw maslahatlary yzygiderli geçirilýär.

Häzirki wagtda durmuşymyzy kompýutersiz, öýjükli aragatnaşyksyz göz öňüne getirmek mümkin däl. Sanly bilim ulgamyny ösdürmekde Diýarymyzyň bilim edaralarynyň ösen innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilmegi, mugallymlaryň kompýuter sowatlylygynyň yzygiderli kämilleşmegi örän uly ähmiýete eýedir. Gubadag etrabynyň orta mekdeplerinde ýörite bilim bölümi tarapyndan sanly bilim ulgamynyň Konsepsiýasyny durmuşa geçirmek boýunça işler alnyp barylýar. Elektron maglumat gorunyň üstüni täze maglumatlar bilen ýetirmek işi yzygiderli dowam etdirilip, mekdep meýilnamalarynyň elektron görnüşi döredilýär. Mugallymlara özara tejribe alyşmaga mümkinçilik döredilip, okuw maslahatlary yzygiderli geçirilýär.Mähriban Watanymyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça-da uly işler ýokary depginde amala aşyrylýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmek, elektron ulgama geçmek bolsa, ilkinji nobatda, bilim ulgamynyň has-da kämilleşmegini talap edýär. Bu wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň ýokarlandyrylmagyna, ilatyň hal-ýagdaýynyň mundan beýläk-de gowulanmagyna oňyn täsir edýär.Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bilim ulgamynyň ýeten belent sepgitleri netijesinde, bilim edaralarynyň işi täze röwüşlere eýe bolýar. Bilim ulgamyna sanly serişdeleriň, innowasion tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy bilen, çagalar edaralarynda, orta mekdeplerde ýaş nesle berilýän bilim we terbiýe hem çuňlaşdyrylýar.Sanly ulgamyň giň mümkinçilikleri terbiýeçileriň we mugallymlaryň sapaklaryny döwrebap guramagynda, döredijilikli zähmet çekmeginde örän uly ähmiýete eýe bolýar. Innowasion tehnologiýalar esasynda bilim bermegiň hili ýokary derejä eýe bolup, ýaş nesliň çagalykdan başlap, kompýuter tehnologiýalaryna erk edip bilmek başarnyklaryny artdyrdy. Olar elektron kitaplaryň döredilmegi we barha giň gerim bilen ýaýramagy netijesinde, özbaşdak islendik ýerde, islendik wagtda okamak mümkinçiliklerine eýe boldular. Bu bolsa ýaş nesliň döwrüň talabyna laýyklykda kemala gelmegine, giň dünýägaraýyşly, kämil şahsyýetler bolup ýetişmegine güýçli itergi berýär.

        Sanly bilim ulgamyny yzygiderli ösdürip, ýaşlary belent maksatlara ýetmeklige ruhlandyrýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli, dünýä nusgalyk işleri hemişe rowaç bolsun!

Mugallym G.Annalyýewa

Beýleki makalalar

Ähli makalalar