dohom@sanly.tm
Türkmenbaşy şäheriniň D.Azady köçesiniň 75-nji jaýy
ÝAŞ DEŇIZÇILER - SERGI BÄSLEŞIGINDE

Dünýä halklarynyň arasynda “Nirede deňiz bar bolsa, şol ýerde söwda – täjirçilik ösendir” diýen jümle müňýyllyklardan bäri ýörgünlidir. Türkmenbaşy Halkara deňiz porty Ýewropadan Aziýa, Aziýadan Ýewropa ýük daşalýan ýollaryň çatrygynda ýerleşip Merkezi Aziýanyň “Deňiz derwezesi” bolup durýandygy üçin, sebitde iň bir amatly logistika merkezleriniň biri hökmünde ösýär we kämilleşýär.

“Türkmendeňizderýaýollary”agentliginiň Türkmenbaşy şäherindäki Deňizçilik orta hünär okuw mekdebi 2022-2023-nji okuw ýylynda  okuwa girmäge isleg bildirýän ýaşlary mekdep bilen tanyşdyrmak üçin, şu ýylyň 7-nji maýynda “AÇYK GAPYLAR” gününi geçirdi. Şol mynasybetli  okuw jaýynyň ähli hünärleriniň arasynda “HÜNÄR MAHABATY” atly bäsleşigini geçirildi.

Deňizçilik orta hünär okuw mekdebinde gämi sürüjilik, gämi energetiki gurluşlarynyň ulanylyşy, energiýa hojalygy we elektrik üpjünçiligi, gämi gurluşygy, ykdysadyýet we meýilnamalaşdyryş, buhgalterçilik hasaba alnyşy we audit, jemgyýetçilik iýmitiniň önümleriniň tehnologiýasy, tehnologik prosessleriň we önümçilikleriň awtomatizasiýasy, logistikada operasion işi, myhmanhana hyzmatlary, maglumaty gorap saklamagyň tehnologiýasy we ony guramak, töwerekleýin gurşap alýan tebigaty gorap abadanlaşdyrmak hünärleri boýunça okuwlar alnyp barylýar.

 “Açyk gapylar” gününde ýaşlar Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamyny ösdürmek ugrunda alyp baryan syýasatynyň okuw jaýynda durmuşa geçirilişi, okuw mekdebinde gazanylýan üstünlikler,okuwlaryň guralyşy, öwrenilýän hünärler, taýýarlyk ugurlary, döwrebap tehnologiýalar we internet bilen enjamlaşdyrylan okuw otaglary, aýdym – saz, tans toparlarynyň çykyşlary, talyplaryň ýaşaýyş şerti bilen tanşdylar.

Bäsleşigiň şerti boýunça okuw jaýyndaky her hünär boýunça bellenilen ýerde, öwrenilýän hünäriň manysyny açyp görkezýän sergi gurnalmaly. (Maketler, görkezme esbaplar, gollanmalar we ş.m.).

         Gämi  sürüjilik hünärinde okaýan talyplaryň ýörite öz elleri bilen ýasan gämi taslamalary sergä gatnaşyjylarda aýratyn täsir galdyrdy. Logistikada operasion işi hünäriniň talyplary bolsa halkara söwdasynda iň ygtybarly, az ýitgili ulagyň deňiz ulaglary baradaky çykyşlary aýratyn täsir galdyrdy. Bäsleşikde Tehnologik prosessleriň  we önümçilikleriň awtomatizasiýasy hünäriniň talyplary deňiziň üstünde ýüzýän gämini myhmanhana görnüşinde taslamasyny hödürläp sergide baş baýraga mynasyp boldular. Buhgalterçilik hasaba alnyşy we audit hünäriniň talyplary ata-babalarymyzyň “Her bir maşgala -kiçi bir döwletdir” -diýen jümlesinden ugur alyp “Maşgalanyň hasabaty-öý ojagyň bereketi”-atly her maşgala üçin niýetlenen aýlyk hasabat taslamalaryny hödürläp bäsleşikde I orny almagy başardylar.Myhmanhana hyzmatlary hünäriniň talyplary Gahryman Arkadagymyzyň “Bereketli türkmen saçagy”atly kitabyndan milli tagalmarymyzy taýýarlap, türkmen halkymyza mahsus bolan myhman kabul etmekligiň medeniýetini doly açyp görkezdiler we II oruna mynasyp boldular. Şeýle hem II oruna özleriniň  diwarda asylýan elektron sagat taslamalary bilen Maglumatlary gorap saklamagyň tehnologiýasy we ony guramak hünäriniň talyplary mynasyp boldy.Gämi energetiki gurluşlarynyň ulanylyşyny täsirli gürrüň berip ol hünäriň talyplary III orna mynasyp boldular.Şeýlede sergide aýratyn täsir galdyran ykdysadyýet we meýilnamalaşdyryş hünäriniň talyplarynyň çykyşlary boldy.

Olar ak öýüň içinde milli tagamlarymyzy taýýarlap sergä gatnaşygylara hödür-kerem etdiler.

         Deňziçilik orta mekdebinde bu guralan baýramçylyk dabarasy sergä gatnaşan myhmanlarda, ýaşlarda oran uly tasir galdyrdy. Orta mekdebini tamamlaýan uçurymlarda deňizçi bolmak höwesini artdyrdy.

Hormatly Prezidentimiziň saýasynda giň gözýetimli, häzirki zaman tehnologiýalardan peýdalanmagy başarýan, watansöýüji, beden we ruhy taýdan sagdyn ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmäge gönükdirilen umumy bilim edaralarynyň dowamly ösdürilmegi amala aşyrylýar.

         Geljegimiz bolan ýaşlara uly umyt baglaýan Hormatly Prezidentimiziň jany sag, başy dik, il-ýurt bähbitli alyp barýan işleri rowaçlyklara beslensin!

Ýalkym Meretgylyjowa

“Deňizderýaýollary”agentliginiň deňizçilik orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy

Beýleki makalalar

Ähli makalalar
Card image cap
Mar 12 2025
Köýtendag –tebigy we landşaft dürlüliginiň täsin sebiti

Köýtendag Türkmenistanyň günorta-gündogarynda ýerleşen tebigaty diýseň özboluşly sebitdir. Köýtendagyň tebigatyna bu ýerde ýaýran köp sanly ösümlik we haýwan görnüşleriniň ýüzlerçesi hem-de dik jülgeleri, täsin dag gowaklary we ýerasty karstkölleri, gadymy dinozawrlaryň belent tekizlgi gaýtalanmajak özboluşly gözellik berýär. Tebigat bun sebitiň mysalynda tapylgysyz gymmatlyklary müňýllyklaryň dowamynda döredipdir we asyrlardan asyrlara ýetirip gelipdir.
     Köýtendag sebitiniň çäkleri sebitleýin döwülmeler bilen ugurdaş uzalyp, sebitiň morfostruktura taýdan aýratynlaşmagyny şertlendirip, ylmy edebiýatda Gowurdak-Köýtendag ady bilen bellidir. Meýdany uly bolmasa-da , relýefiň çürt-kesik tapawutlylygy, ýagny, iň beýik ýeri deňiz derejesinden 3137m-den (Türkmenbaşy dagy) 238m-e çenli (Amyderýanyň suwunyň derejesi) üýtgeýär hem-de tebigy şertleriniň we baýlyklarynyň köp dürlüligi bilen häsiýetlenýär. Bu sebit onuň mineral-çig mal, ýer, sagaldyş we dynç alyş baýlyklaryny özleşdirmegiň giň mümkinçiliklerine eýedir. Sebitiň geologik gurluşyny kemala getirmäge genezisi, düzümi we ýaşy boýunça  dürli geologik çökündiler gatnaşýarlar.
      Bu ýerde ýokary ýura, hek, paleogen, neogen, çetwertik we häzirki zaman çökündileri giň ýaýrandyr.Köýetnadg gerşiniň günbatar ýapgydy,şeýle hem Gowyrdak we tübegatan dag bölekleri ýokary ýura çökündilerinden düzülendir. Hek döwrüniň jynslary sebitiň merkezi böleginiň  pes daglyklaryny, paleogen we neogen çökündileri esasan, onuň  günbatar bölegindäki plato şekili pes daglyklaryny örtýär. Çertertik çökündileri sebitiň günbatar we günorta böleklerinde giň ýaýrap, giň dagöni düzlüklerini  düzýär.
     Köýtendagyň  ösümlik örtügi dag eteginde otluk fitosenozlar, ondan ýokarda zerawşan arçasynyň agdyklyk edýän güýçli zaýalanan agaç- gyrymsy agaç ösümlikleriiň guşaklygy bilen häsiýetlenýär. Daglaryň iň ýokardaky belent böleginde tikenli ýassyk seklli ýarym gyrymsylar agdyklyk edýärler. Sebitiňb wekilleri agdyklyk edýarler.
     Ozallar Köýtendagda esasan zerewşan arçasyndan düzülen arça tokaýlarynyň giň meýdanlary duş gelýärdi, häzir olaryň meýdany örän azalypdyr. Goraghananyň  çäklerinde olar bölejik tokaýlar görnüşinde saklanyp galypdyr. Bu ýerde 1986-njy ýylda meýdany 27139 gektar bolan Köýtendag döwlet goraghanasynyň döredilmegi Köýtendagyň tutuş tebigy toplumyny we oňa ýanyşyk ýerleri goramak, zaýalanan ekoulgamlary dikeltmegiň ylmy esaskarynty işläp düzmek we burma şahly umgany gorap saklamagyň zerurlygy bilen baglydyr.
    Bu görnüş örän seýrek bolup Tebigaty goramagayň halkara birleşiginiň (TGHG0 Gyzyl sanawyna hem girizilendir.Toprak-ösümlik örtüginiň häsiýetleriniň içki guşaklyk tapawutlary boýunça 12 sany beýiklik zolaklary bölünýärler: oazis, ösümlikleri, çöl-efemer, ýarymçöl-efemeroid, ýärymçöl-gurak sähra , iri otly-sähra, tokaý, tokaýçemen- sähra, subalp çemen we alpçemen 9bölekleýin häsiýetde duş gelýär.) Merkezi Aziýa fiziki-geografik taýdan etraplara bölünende bu sebitiň çäkleri Merkezi Aziýa daglyk ýurdunyň Günorta- Günbatar Pamir-Alaý oblastynyň ýGissar-Pamiröňi prowinsiýasyna fiziki-geografik etrap derejesinde girýär.
    Gowurdak-Köýtenag etrabynyň landşaft düzümindäki uly tapawutlar onuň çäklerinde has pes derejedäki taksonomik birlikleri – kiçi etraplary bölmäge mümkinçilik berýär.  Jemi 7 sany kiçi etraplara bölündi: Köýtendag-ortadaglyk, Gowurdak-týubegetan pes daglyk, Köýtenderýä- daglyk – jülgelik, Kansaý- ýakasy deltaly- takyrlyk, Amyderýa ýakasy dagöni- ýapgytly düzlük – çulbaly, Amyderýanyň  jülgeli – terrasaly kiçi etraplary bölünendir.