Dek 02 2023

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Hormatly Gahryman Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen biziň ýurdumyz uly depginler bilen ösýär, durmuşyň ähli ugurlarynda belent sepgitlere ýetilýär. Ylmy-tehniki ösüşiň gazananlaryna, täze tehnologiýalara we öňdebaryjy innowasiýalara daýanyp, Garaşsyz Watanymyz okgunly ösýär.      Ýurdumyzda bilim ulgamyny dünýä ülňülerine laýyklykda yzygiderli kämilleşdirmek, ýokary okuw we orta hünär okuw mekdepleriniň maddy-enjamlaýyn we hukuk binýadyny yzygiderli berkitmek, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly, häzirki zamanyň ösen tehnologiýalaryna erk edýän watansöýüji ýaşlary kemala getirmek babatda möhüm işler amala aşyrylýar.  2009-njy ýylyň 1-nji ýanwaryndan güýje giren Türkmenistanyň söwda deňiz gatnawynyň kodeksiniň güýje girmegi ýurdumyzyň deňiz ulaglary pudagynda birnäçe özgerlişikleriň amala aşyrylmagyna we taslamalaryň ýola goýulmagyna itergi berip, Türkmenistan iri ulag üstaşyr uzelli deňiz döwleti hökmünde dünýäde ähmiýetli orunlary eýelär. “Türkmendeňizderýaýollary”agentliginiňdüzümine Türkmenbaşy Halkara deňiz porty, Türkmen deňiz söwda floty müdirligi, ,,Derýaýollary ‘’ önümçilik birleşigi, Türkmenbaşy şäherindäki Deňizçilik orta hünär okuw mekdebi we ,,Çarlak‘’ myhmanhanasy girýär. Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň türkmen baýlyklaryny deňiz arkaly dünýäniň çar künjeginde daşamaga ähmiýeti uludyr.Dünýä halklarynyň arasynda “Nirede deňiz bar bolsa, şol ýerde söwda-täjirçilik ösendir” diýlen jümle müňýyllyklardan bäri ýörgünlidir. Türkmenbaşy Halkara deňiz porty Ýewropadan Aziýa, Aziýadan Ýewropa ýük daşalýan ýollaryň çatrygynda ýerleşip, Merkezi Aziýanyň “Deňiz derwezesi” bolup durýandygy üçin, sebitdeiň bir amatly logistika merkezleriniň biri hökmünde ösýär we kämilleşýär.Biziň Türkmenbaşy şäherindäki Deňizçilik orta hünär okuw mekdebimizde internet ulgamyna birikdirilen dünýä ülňelerine gabat gelýän kompýuter tehnologiýalary, multimediýa enjamlary, görkezme esbaplar bilen üpjün edilen okuw otaglary bar. Okuw mekdebinde ýörite okuw-maksatnamalary boýunça umumy, amaly, tejribe sapaklary okadylýar. Türkmenbaşy halkara Deňiz porty talyplaryň alan nazary bilimlerini, tejribelikde öwrenmäge uly mümkinçilik döredilýär. Ýörite ugurlar boýunça talyplar toparyna Deňiz portuna okuw-tejribe sapaklary gurnalýar.Şeýle hem okuw jaýymyzyň çäginde ähli talaplara laýyk gelýän umumy ýaşaýyş jaýy, naharhana, futbol – woleýbol meýdançalary we türgenleşik otagy ýerleşýär. Gäminiň energetiki desgalary- bu energetiki enjamlarynyň, maşynlaryň ,mehanizmleriniň elementleriniň arabaglanşykly, toplumy bolup, olaryň kömegi bilen berlen tizlikde gäminiň hereketini üpjün etmek bilen bu işe gözegçilik etmegi we dolandyrmagy üpjün etmek üçin dürli görnüşli energiýalary ulanmaklyk we üýtgetmeklik,işläp düzmeklik we geçirmeklik, şeýle hem ýolagçylar we ekipaž üçin kadaly ýaşaýyş şertlerini döretmeklik amala aşyrylýar. Mundan başga-da Türkmenistanyň Deňiz söwda floty häzirki döwürde “Balkan” gämigurluşyk zawodynda iki sany gury ýük gämisini gurmaga taýýarlyk görülýär. Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow bu gämileri gurmak baradaky  degişli  Karara gol çekdi. “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi Türkmenistanyň çäklerinde suw ulaglarynda döwlet syýasatyny amala aşyrýan hem-de söwda deňiz gatnawy ugrundaky döwlet dolandyryşy babatda ygtyýarly edilen suw ulaglary boýunça ýerine ýetiriji häkimiýetiň merkezi edarasy bolup durýar. Şu pursatdan peýdalanyp bizi şeýle baky baharyň bagtyna, eşretli döwrana ýetiren ähli mümkinçilikleri döredip beren türkmen halkynyň Milli Lideri, Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Prezidentimiziň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny il ähmiýetli, ýurt bähbitli tutýan tutumly işleriniň elmydama rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Noý 22 2023

“Tehniki mehanika” – nyň täze nesiliň ösüşindäki tutýan orny. Berkarar döwletiñ täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ylym we tehnika güýçli depginler bilen ösýär. Ähli pudaklarda täze enjamlar, desgalar, maşynlar we tehnologiýalar işe girizilýär. Şeýlelik bilen, ylmyñ we önümçiligiñ ýakyn aragatnaşygy bolup geçýär. Desgalaryñ, enjamlaryñ ösüşinde ylmy has hem köp ulanmak zerurdyr. Munuñ özi tehnikanyñ, tehnologiýanyñ we dolandyryşyñ ylmyñ gazananlaryny durmuşa geçirmekde ýüze çykarylýar. Täze maşynlaryñ, mehanizmleriñ, önümçilik işi bolan awtomatiki toplumlaryň döredilmegi zähmet öndürijiliginiñ üznüksiz ýokarlanmagyna, şol bir wagtyñ özünde önümiñ hilini we effektiwligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär. Bu ösüşleri bolsa önümçilik kärhanalarynyñ talaba laýyk nazary, tejribe we umumy tehniki taýdan taýýarlygy bolan hünärmenlerisiz göz öñüne getirmek mümkin däldir. Hünärmenleri umumy tehniki taýdan taýýarlamakda “Tehniki mehanikanyñ esaslary” dersine esasy rol degişlidir. Bu ders okuw dersleriniñ arasynda aýratyn orna eýedir. Ol umumy tehniki dersler toparynda jemleýji (aýgytlaýjy) bolup, umumy tehniki dersler topary bilen ýörite dersler toparynyñ arasynda baglaýjydyr. Dersiñ esasy maksady geljekki hünärmenlere maşynlary we mehanizmleri dogry ulanmaklygy we olara hasaplamalary geçirmekligi öwretmekdir. Häzirki zaman orta hünär okuw mekdebiniñ geljekki hünärmeni umumy maşyn alyp barmaklygyñ umumy esaslaryny bilmelidir. Bu bilimler oña maşynlary we mehanizmleri dogry ulanmak üçin önümçilik prosessleriñ awtomatizasiýasynyñ, mehanizasiýasynyñ, tehnologiýasynyñ meselelerini dogry çözmeklige itergidir, başga-ça aýdanyñda maşynlara we mehanizmlere gowy düşünmelidir, olary taslamagyň we konstruirlemegiñ hasaplamalaryny bilmelidir. Maşynlaryñ we mehanizmleriñ tehniki işleriñ dürli-dürli pudaklarynda ulanylýandygyna garamazdan olaryñ kömegi bilen meñzeş meseleler çözülýär. Şonuñ üçin dürli maşynlaryñ we mehanizmleriñ köp ýagdaýda birmeñzeş tipli detallardan we uzellerden ybaratlygy geñ däldir. Tehnikleri taýýarlamakda bu meseleleriñ çözgüdini “Tehniki mehanikanyñ esaslary” dersi özünde jemleýär. “Tehniki mehanikanyñ esaslary” dersi üçe bölüp öwrenilýär, ýagny: 1. Nazary mehanika. 2. Materiallaryň garşylygy. 3. Maşynlaryň detallary. Ders öwrenilende hem şu tertipde öwrenilýär. Ýagny ilki bilen “Nazary mehanika” – dan öwrenilip başlanýar. Nazary mehanika hem öz gezeginde üç bölümden ybaratdyr: 1. Statika. 2. Kinematika. 3. Dinamika. Nazary mehanikada esasan güýçler, jisimleriň deňagramlyk ýagdaýy we hereket baradaky düşünjeler alynýar. Soň “Materiallaryň garşylygy” – nda talyplar eýýam real, hakyky obýekt bilen işleýärler, ýagny deformirlenýän jisimlere güýç täsir edende ýüze çykýan ýagdaýlary öwrenýär we deformasiýa degişli geçirilýän hasaplamalar bilen tanyş bolýarlar. Bulardan soň hem “Maşynlaryň detallary” bölüminde tehnikada we önümçilikde köp duş gelýän maşynlaryň detallarynyň görnüşlerini, taýýarlanýan materiallaryny, ýüze çykýan deformasiýalary we olara degişli geçirilýän hasaplamalary öwrenýärler. Derse degişli soraglaryñ doly öwrenilmegi geljekki hünärmenlere tehniki ösüşe işjeñ gatnaşmaga, häzirki zaman tehnologiýalarynyñ ösüşine gatnaşmaga, jemgyýetiñ maddy-tehniki esasyny döretmäge ýol berer.

Noý 09 2023

Logistika we üpjünçilik ulgamynyň mümkinçliklerini ulanmak.

Logistika – bu harytlary öndürilen nokadyndan ahryky sarp edijilere çenli netijeli daşamak we saklamak hem-de olary meýilnamalaşdyrmak boýunça işleri öz içine alýar. Logistikanyň maksady müşderileriň talaplaryny öz wagtynda hem-de ýokary hilli kanagatlandyrmak bolup durýar.