dohom@sanly.tm
75 D.Azady Street, Turkmenbashi
SANLY BILIM ULGAMY — DÖWRÜŇ TALABY

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bilim ulgamyny toplumlaýyn ösdürmek boýunça uly işler durmuşa geçirilýär. Şonuň netijesinde ähli bilim edaralarynda, şol sanda umumybilim berýän orta mekdeplerde hem ýaş nesle berilýän bilimiň mazmuny we hili yzygiderli kämilleşýär. Hormatly Prezidentimiziň döredip berýän şertleriniň netijesinde, bilim edaralarynda dünýä ölçeglerine laýyk gelýän täze tehnologiýalardan peýdalanylmagy, ylmyň soňky gazananlarynyň hem-de okatmagyň innowasion usullarynyň bilim ulgamyna ornaşdyrylmagy bilimiň hiliniň ýokary derejesini üpjün edýär.

Ýaşlara dünýä derejesinde bilim-terbiýe bermekde sanly bilim ulgamyna aýratyn orun degişlidir. «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň” kabul edilmegi bolsa, bu ugurda alnyp barylýan işlerde has ýokary netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Hemmämize mälim bolşy ýaly, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiz syýasy, ykdysady hem-de medeni ugurlarda üstünlikler gazanyp, halkara derejede uly abraýdan peýdalanýar. Elbetde, jemgyýetimiziň umumadamzat gymmatlyklary esasynda ösmegi, ýaşlaryň kämil bilim almagy üçin döwrebap şertleriň döredilmegi täze mümkinçilikleri we çemeleşmeleri ýüze çykarýar. Bu bolsa ata Watanymyzyň syýasy, ykdysady we medeni ösüşlerine mynasyp goşant goşýan, dünýä ylmynyň gazananlaryndan habarly, bilimli nesliň kemala gelmeginde uly ähmiýete eýedir. Şeýlelikde, ýurdumyzyň bilim ulgamynyň ösüşi dünýäniň öňdebaryjy tejribesiniň esasynda sanly bilim ulgamyna doly geçilmegi, okatmagyň innowasion usullary bilen utgaşdyrylyp, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň bilimiň ähli basgançaklarynda giňden ornaşdyrylmagy bilen pugta baglanyşyklydyr.

«Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» ýurdumyzda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň esasy ugurlaryny kesgitleýär. Bilim edaralarynyň arasynda özara ýeke-täk bilim toruny döretmek, ýaşlara berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, hilini ýokarlandyrmak, okuw işinde uzak aralykdan berilýän bilimiň täze tehnologiýalaryny ulanmak Konsepsiýanyň esasy wezipeleridir. Şonuň bilen birlikde-de, bu resminama tehnologik täzeçilligi döretmegi we ýaýratmagy, bilim edaralarynyň tehnologiýa taýdan ösmeginiň çaltlandyrylmagyny, şeýle hem bilimiň ähli derejeleri üçin zerur elektron maglumatlar gorunyň döredilmegini we olara tor arkaly elýeterliligi üpjün etmegi göz öňünde tutýar.

Häzirki wagtda bilim edaralaryna maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary giňden ornaşdyrylýar. Bu tehnologiýalaryň ulanylmagynyň işjeňleşdirilmegi bilimiň hilini ýokarlandyrmaga we berilýän bilimleri yzygiderli berkitmäge ýardam edýär. Bilim edaralarynda elektron bilimi ýola goýmak we uzak aralykdan bilim tehnologiýalaryny peýdalanmak ösüşiň täze basgançagyna çykylmagyny üpjün edýär.

Konsepsiýanyň durmuşa geçirilmegi bilim edaralaryny ýokary tizlikli, giň zolakly tor aragatnaşygy bilen üpjün edip, ýokary hilli bilim hyzmatlaryny almak üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Häzirki wagtda bilim bermegiň döwrebap usullarynyň biri bolan uzak aralykdan bilim almak görnüşiniň raýatlaryň bilim we hünär derejesini ýokarlandyrmaga ýardam berýändigini aýratyn bellemek gerek. Bularyň hemmesi, öz gezeginde, sanly maglumat jemgyýetindäki durmuşa uýgunlaşan şahsyýetiň kemala gelmeginde uly ähmiýete eýedir.

Sanly bilim ulgamy döwrüň talabydyr. «Bilim bermekde sanly tehnologiýalar giňden ulanylyp, uzak aralykdan okatmak we maglumatlary alyşmak işleri amala aşyrylar» diýip, Arkadagly Serdarymyz nygtaýar. Ylmyň we tehnikanyň gazananlaryndan, dünýäniň öňdebaryjy tejribelerinden netijeli peýdalanylmagy esasynda milli bilimiň ýokary derejesiniň üpjün edilmegi berkarar Watanymyzyň hemmetaraplaýyn ösmegine, ykdysady taýdan dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň hataryndaky ornuny pugtalandyrmagyna şert döredýär.

Sanly bilim ulgamlarynda tehniki goldawy bermegiň ýene bir usuly, edara taýdan goldaw programmalaryny guramakdyr. Bu programmalarda hünärmenler we bilim işgärleri, ulanyjylara olaryň ýüzbe-ýüz ýüze gelen tehniki meselelerini çözmekde kömek edip bilerler. Hünärmenleriň öz işlerini ödenmek arkaly amala aşyrmagy, ulanyjylara olaryň soraglaryna has çalt we netijeli jogap bermek üçin mümkinçilik döredýär

Sanly bilim ulgamlarynyň ösüşi bilen baglylykda, käbir ulgamlaryň we altynlardaky döredilen täze mümkinçilikleriň günsaýyn özgerýändigi nygtalyp geçilmeli. Meselem, maşyn öwrenişi, sun’iy intellekt we big data analizleri ulanyjylaryň mümkinçiligini ýokarlandyrmak üçün netijeli usullardyr. Bu tehnologiýalar arkaly ulanyjylara öz mümkinçiliklerini has gowy peýdalanmaga we problemleri çalt we netijeli çözmäge kömek edilýär.

Sanly bilim ulgamlaryna tehniki taýdan goldaw bermek, şol ulgamlarda özleşdirilen maglumatlary aňlatmak we ulanyjylaryň şahsy ösüşini üpjün etmek üçin möhümdir. Online öýjükler, goldaw programmalary we teklip edilýän täze tehnologiýalar arkaly, ulanyjylaryň bilim almakda we tejribe gazanmakda has netijeli ýagdaýda iş alyp barmaklary üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Netijede, sanly bilim ulgamlarynda tehniki goldaw bermegiň möhüm aýratynlyklary jemgyýetiň ösüşine, şahsyýetiň üstünliklerine we döwrebap bilim ulgamynyň güýçlenmegine ýol açýar.             Ýaşlaryň döredijilik işi bilen meşgullanmagy, giň dünýägaraýyşly bolmaklary üçin hormatly Prezidentimiz ähli mümkinçilikleri döredýär. Goý, Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli alyp barýan beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Mugallym: Orazsahadowa A.

Other articles

All articles
Card image cap
Sep 20 2025
Great opportunity

In the Year of International Peace and Confidence, on the eve of the 34th anniversary of Turkmenistan’s Independence, the Turkmenistan Investment Forum (TIF 2025) was held in the Avaza National Tourist Zone on September 18 and 19, 2025. This major event brought together more than 800 foreign and local representatives to discuss the country’s investment opportunities. President of Turkmenistan Serdar Berdimuhamedow congratulated the forum participants on this occasion. "I firmly believe that this event in Avaza will contribute to the industrialization and socio-economic development of regions during the period of the Revival of the new era of the sovereign state, the introduction of modern technologies in sectors, the active implementation of the digital economy concept, and the attraction of investment," the head of state noted in his congratulatory message. The forum began with a plenary session entitled "Investment attractiveness of Turkmenistan as a factor ensuring strategic efficiency." The moderator of the session was Dmitry Shlapachenko, UN Resident Coordinator in Turkmenistan. Keynote speeches were delivered by prominent experts from around the world. Among them were Beatrice Luce Maser Mallor, Executive Director of the World Bank, and Rabab Fatima, Under-Secretary-General of the UN, who participated online. Speaking via videoconference to the participants of the Investment Forum in Avaza, UN Under-Secretary-General Rabab Fatima highly appreciated Turkmenistan's leading position in promoting the interests of landlocked developing countries and presented new UN initiatives aimed at attracting investment. The forum participants will have the opportunity to get acquainted with the latest economic reforms and initiatives, establish direct contacts with state and private enterprises of Turkmenistan, and develop specific investment It provided a wide opportunity to discuss projects and identify new directions for cooperation. The forum program included strategic panel discussions, presentations of investment projects, B2B and B2G meetings, master classes and cultural events. Within the framework of the Investment Forum of Turkmenistan (TIF-2025), which was held in the Avaza National Tourist Zone, a number of important documents were signed aimed at strengthening strategic agreements in various sectors of the economy. These agreements demonstrated the broad economic interests of Turkmenistan and its readiness to deepen international cooperation.